Islandia to nie tylko pełne dramatyzmu pejzaże i majestat przyrody, ale także
liczne festiwal oraz instytucje kultury rozsiane po całej wyspie. Życie artystyczne kwitnie nie tylko w stolicy kraju, ale bujnie rozwija się także w mniejszych miejscowościach.
Pierwszym punktem programu była tzw. stolica północy, czyli Akureyri, drugie co do wielkości, zlokalizowane na północnym krańcu wyspy.
Ciekawym przykładem interdyscyplinarnej instytucji jest Akureyri Culture Company (ACC), które składa się z 3 trzech instytucji: Akureyri Theatre Company (Leikfélag Akureyrar), the North Iceland Symphonic Orchestra (Sinfóníuhljómsveit Norðurlands) oraz Hof Cultural Center (Menningarhúsið Hof).
Pierwsza z nich, Akureyri Theatre Company, ma swoją siedzibę w innym miejscu, natomiast wykorzystuje wspólne zasoby, zarówno samego Hof, jaki i instytucji składających się na Akureyri Culture Company (np. wykorzystuje orkiestrę do udźwiękowiania spektakli). The North Iceland Symphonic Orchestra pełni nie tylko funkcję orkiestry, ale także funkcję edukacyjną, prowadząc warsztaty czy działania popularyzatorskie.
Budynek jest bardzo funkcjonalny, przewidziano różne jego funkcje i skłonność do adaptacji (np. sale edukacyjne jako sale najmu komercyjnego, dzielnie przestrzeni, rozwiązania akustyczne itp.).
Druga wizyta odbyła się również w Akureyri, tym razem jednak w samej siedzibie Akureyri Theater Company – to najstarszy poza Reykjavikiem profesjonalny teatr, wielokrotnie nagradzany i dobrze rozpoznawalny. Teatr mieści się w startym, zaadaptowanym budynku z końca XIX wieku. Nadaje to ogromnego klimatu, ale jest także powodem wielu problemów logistycznych (dostępność, organizacja i transport scenografii etc.). Nieduży, ale bardzo wszechstronny zespół pasjonatów realizuje bardzo ambitny program, zarówno dramatyczny, jak i muzyczny. W udany sposób balansuje pomiędzy ambitnym, artystycznym programem, a gustami i potrzebami lokalnej społeczności.
Kolejnego dnia postanowiłem odwiedzić Dalvik. To mała miejscowość rybacka położona nad samym oceanem. Menningarhusid Berg, czyli instytucja nieco zbliżona nieco do naszych domów kultury/miejsc aktywności lokalnej. W nowoczesnej siedzibę swoją siedzibie ma biblioteka, bawialnia dla dzieci. Znalazło się także miejsce dla galerii, mini fortepianu – łączą w ramach jednej instytucji potrzeby lokalnej społeczności (przestrzeń wspólna, miejsce pod eventy) z rozwojem kompetencji artystycznych. Budynek i sama instytucja bardzo otwarta na Mieszkańców i Mieszkanki, operujące nie tylko dla samego Dalviku, ale i miejscowości ościennych.
Zdiagnozowany problem, brak odbiorców w wieku nastolatków i młodzieży, czyli jak wszędzie 😉 W Menningarhusid Berg odbywają się warsztaty, kursy doszkalające, ale można po prostu przyjść, napić się darmowej kawy przelewowej i poczytać bieżącą prasę.
Ostatnią wizytowaną instytucja znajduje się w stolicy, Reykjaviku. The Nordic House zaprojektowany został przez słynnego fińskiego architekta, Alvar Aalto (1898-1976). Instytucja została otwarta w 1968 roku, jest prowadzona przez Nordycką Radę Ministrów. W swoim statucie ma wpisane promowanie i wspieranie powiązań kulturowych między Islandią a innymi krajami skandynawski. To kolejny przykład myślenia przestrzenią – najpierw koncept, potem funkcje, na końcu adaptacja. Budynek składa się z szeregu przestrzeni z określonymi funkcjami: sala koncertowa – sala wystawiennicza – galeria stała – kawiarnia.
Budynek mimo prawie 60 lat nie zestarzał się, wiele rozwiązań jest nadal nowoczesna (lifting przechodzi jedynie fasada budynku).
Wnioski i refleksje po spotkaniach:
Warto odwiedzić Islandię z wielu powodów, choć ciężko ją porównać do jakiegokolwiek innego kraju. Jest niesamowicie różnorodna krajobrazowo, lokalizacja na styku dwóch płyt tektonicznych bywa niebezpieczna, daje jednak nieziemskie warunki.
Islandczycy przykładają dużą rolę do swojej kultury, tradycji, trzeba jednak mieć na uwadze skalę: wyspę zamieszkuje jedynie 370 tysięcy ludzi, nie jest zatem łatwo wyłuskać specjalistów i edukatorów. Pomimo różnych deficytów i utrudnień doświadczenia wyniesione z podróży będą pożywką i inspiracją do dalszych działań na niwie kultury.
