Współczesne miasto jest splotem dróg, ścieżek, tras komunikacji, szlaków codziennych wędrówek ludzi i innych organizmów; to także plątanina korzeni, kabli, rur i trakcji. Cechuje się zagęszczeniem ruchu i interakcji, wrażeń i afektów, znaczeń i języków; często nierównych stosunków między różnymi osobami, obiektami czy zbiorowościami. Z tego wielowątkowego splotu, z sieci relacji i współzależności krystalizuje się praktyczna architektura miasta. I zwykle okazuje się bardzo różna od tej oficjalnej, złożonej z budynków, układów urbanistycznych i porządków przestrzennych wyrysowanych ręką projektanta.
Blok urbanistyczny to cykl dyskusji na temat tej faktycznie istniejącej, a niekoniecznie namacalnej architektury miasta, jego struktury powstającej w działaniu i projektowanej wciąż na nowo. To rozmowa i refleksja o mieście wielowymiarowym i wielogatunkowym, przestrzeni zmian i trwania – takiej, w której nieustannie rozgrywanych jest szereg interesów, a ich reperkusje pociągają za sobą kolejne działania, rozbudzają pragnienia, lub przeciwnie, pozbawiają złudzeń. Tak rozumianemu miastu przyglądamy się wspólnie z autorami i autorkami publikacji dotyczących jego różnych aspektów: od mieszkalnictwa i budownictwa, przez muzykę i krajobraz dźwiękowy, po seksualność i inne aktywności mieszkańców i mieszkanek.
Cykl jest realizowany w ramach Laboratorium osiedla społecznego Wolskiego Centrum Kultury przy Obozowej 85, rozmowy i ich dokumentacja zasilają bibliotekę laboratorium tworząc skrypt dla osób chcących poszerzać wiedzę z zakresu miasta.
Spotkania prowadzi Xawery Stańczyk.
Xawery Stańczyk – badacz, poeta i redaktor. Doktor kulturoznawstwa, magister kulturoznawstwa i socjologii. Autor rozprawy naukowej Macie swoją kulturę. Kultura alternatywna w Polsce 1978–1996 (2018) nominowanej do Nagrody Giedroycia, na podstawie pracy uznanej za najlepszą rozprawę doktorską z nauk o kulturze w konkursie Narodowego Centrum Kultury w 2016 roku. Współredagował monografie Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadczenia (2014) i Awangarda/underground. Idee, historie, praktyki w kulturze polskiej i czeskiej (2018). Autor tomów poetyckich: nominowanego do Nagrody Literackiej Nike Skarbu piratów (2013) i Handluj z tym (2015). Laureat stypendium artystycznego m.st. Warszawy oraz grantu Preludium Narodowego
Czy miejska polityka może połączyć podnoszenie jakości życia z dostępem do zieleni i zaawansowanej infrastruktury oraz oszczędnym gospodarowaniem? Czy nadchodzi kres własności na rynku mieszkań? Joanna Erbel przekonuje, że odpowiedzią na wyzwania takie jak pandemia, recesja i katastrofa klimatyczna powinny być rozwój instytucjonalnego wynajmu mieszkań, współwłasności i tokenizacji. Innowacyjne rozwiązania w polityce mieszkaniowej mają szansę gruntownie zmienić społeczne wyobrażenia na temat mieszkalnictwa. A w konsekwencji – poprawić sytuację młodego pokolenia, którego nie będzie stać na kupno własnego mieszkania.
„Mieszkanie nie powinno być postrzegane ani jako własność, ani jako prawo, tylko coś, co warunkuje naszą funkcję w społeczeństwie. To jest po prostu nasz punkt startowy. W zależności od tego, gdzie mieszkamy, to kształtuje naszą wyobraźnię, nasze wybory życiowe, nasze wyobrażenie o wolności, nasze wyobrażenie o mobilności”.
Joanna Erbel – socjolożka, działaczka miejska, ekspertka do spraw mieszkaniowych. Założycielka Fundacji Blisko zajmującej się wspieraniem aktywności lokalnych i tworzeniem wiedzy na temat innowacji mieszkaniowych. Koordynowała prace nad przygotowaniem polityki mieszkaniowej i programu Mieszkania2030 dla m.st.Warszawy. Członkini grupy eksperckiej Laboratorium Rynku Najmu. Autorka książki Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej.
Publikacja: Joanna Erbel ”Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej”, wydawnictwo: Wysoki Zamek
Śmieci zasypują Ziemię i niszczą ekosystemy. Jednak podczas gdy jedne organizmy giną wskutek zanieczyszczeń, inne potrafią się zaskakująco dobrze dostosować do zdegradowanego środowiska. Widać to zwłaszcza w miastach, które dla wielu zwierząt są dziś bardziej atrakcyjne niż tereny pozamiejskie. Właśnie ze względu na wszechobecność śmieci. Stanisław Łubieński pokazuje nieoczywistość tej sytuacji. Ptaki budujące gniazda ze sznurków i folii, lisy dostosowujące swój tryb życia do miejskiego oświetlenia, mrówki, które upodobały sobie mieszkanie na wysypiskach, podobnie jak ludzie, uczą się żyć wśród odpadków i innych rodzajów zanieczyszczenia: wizualnego, dźwiękowego, świetlnego. A śmieci wciąż przybywa.
Stanisław Łubieński – pisarz, dziennikarz, z zamiłowania przyrodnik. Pisze regularnie do „Gazety Wyborczej”, „Tygodnika Powszechnego” i „Dwutygodnika”. Autor książek: reportażu historycznego Pirat stepowy i nagrodzonych Nike Czytelników esejów poświęconych ludziom i ptakom Dwanaście srok za ogon. W najnowszym zbiorze esejów pt. Książka o śmieciach przygląda się katastrofie ekologicznej i patologiom współczesnej cywilizacji. Prowadzi bloga Dzika Ochota, od kilku lat podczas spacerów przyrodniczych pokazuje warszawiakom dzikszą stronę ich miasta.
Publikacja: Stanisław Łubieński “Książka o śmieciach”, wydawnictwo: Agora
Prezydent USA Dwight Eisenhower stwierdził, że plan jest niczym, a planowanie – wszystkim. Ale czy można planować wspólnymi siłami urzędników, obywateli, organizacji pozarządowych, lokalnych wspólnot i biznesu? W dodatku w czasie realizacji projektu? Artur Jerzy Filip przekonuje, że tak, a na dowód tego opowiada historię Zielonego Szlaku Midtown w Minneapolis, który powstawał przeszło 20 lat, w trakcie których plan nieraz ulegał zmianom. Rozsmakowanie się w chaosie planowania może łączyć się z eksperckością, a udział zaangażowanych obywateli – przynieść korzyść rządzącym politykom. Nawet wielka skala inwestycji nie musi wykluczać uczestnictwa różnych grup w procesie planistycznym.
„To nie jest tylko dualizm dwóch światów, obywateli i urzędu, ale wręcz takie przemieszanie, każdy na iluś etapach odgrywa rolę. I oczywiście, bo to jest rozciągnięte decyzyjnie w pionie, ale to jest też rozciągnięte w czasie właśnie. I w tym czasie różne te siły na zmianę przejmują rolę”.
Artur Jerzy Filip – Specjalista w dziedzinie projektowania urbanistycznego i planowania miast. Badacz i praktyk innowacyjnych struktur międzysektorowego współzarządzania realizacją projektów urbanistycznych. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej oraz w Pratt Institute w Nowym Jorku. Swoją rozprawę doktorską poświęcił amerykańskim oddolnym grupom partnerskim działającym na rzecz realizacji wielkoprzestrzennych projektów urbanistycznych. Stypendysta Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Stołecznego Warszawy. Adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej
Publikacja: Artur Jerzy Filip “Wielkie plany w rękach obywateli”, wydawnictwo: Fundacja Bęc Zmiana
Wycinki drzew, przekształcanie placów i skwerów w parkingi, niekontrolowane rozlewanie się miast na tereny podmiejskie oraz wszechobecne reklamy – problemy przestrzenne w polskich miastach widoczne są gołym okiem. Choć niektóre trendy powoli ustępują (coraz mniej bloków przemalowywanych jest na pastelowe kolory), to skala zagrożeń związanych z kryzysem klimatycznym nie nastraja optymistycznie tam, gdzie beton dominuje nad roślinnością, a deweloperzy zabudowują kliny zieleni. Filip Springer zwraca uwagę na fakt, że wiele szkodliwych zjawisk nie wynika z samowoli budowlanych lub braku prawnych regulacji, lecz przeciwnie, powstaje zgodnie z obowiązującym prawem. A tworzone w samorządach dokumenty strategiczne pozostają tylko na papierze.
Filip Springer – Pisarz i fotograf. Autor wielu cykli reporterskich oraz książek, m.in. „Miedzianka. Historia znikania”, „Wanna z kolumnadą”, „13 pięter”, „Miasto Archipelag”, „Źle urodzone”. Stypendysta Narodowego Centrum Kultury, Fundacji „Herodot” im. Ryszarda Kapuścińskiego i Miasta Stołecznego Warszawy. Nominowany do najważniejszych nagród literackich w Polsce. Jego książki tłumaczone są na angielski, niemiecki, rosyjski, czeski i węgierski, w przygotowaniu jest także tłumaczenie na chiński. Współpracuje z Instytutem Reportażu w Warszawie, współtwórca festiwalu literackiego MiedziankaFest.
Publikacja: Filip Springer “Wanna z kolumnadą”, Wydawnictwo Karakter
Modernistyczna kawiarnia Biruta w Kielcach, która w latach 70. uchodziła za powiew nowoczesności, do dziś jest wspominana przez mieszkańców i mieszkanki. Jednak z eleganckiej okrągłej bryły przetrwał tylko charakterystyczny daszek – reszta budynku została przebudowana na potrzeby dyskontu Biedronka. Zamiast na kawę i pierwszy w Kielcach striptiz chodzi się tam na zakupy. Olga Grabiwoda i Dominika Janicka przyglądają się losom budynków, które dawniej jako kina i kawiarnie pełniły funkcję miastotwórczą, a obecnie są dyskontami. Autorki „Obiektów, które zostały biedronkami” nazywają ten proces birutyzacją. Ale nie oceniają go wyłącznie negatywnie: w niektórych przypadkach, jak chociażby kina 1 Maj w Warszawie, przejęcie budynku przez sieć handlową pozwoliło ocalić cenną architekturę.
Olga Grabiwoda – Absolwentka wydziału operatorskiego łódzkiej szkoły filmowej (PWSFTviT). Twórczyni i właścicielka (do 2011) kultowych kieleckiej kawiarni Wesoła Kawka oraz Kawka Zabawka. Pracowała jako fotoedytor w ogólnopolskim magazynie psychologicznym „Charaktery” w Kielcach (2000 – 2002). Należy do Związku Artystów Fotografików. W Instytucie Dizajnu w Kielcach w latach 2011- 2020 zajmowała się działaniami edukacyjno-społecznymi i kuratorskimi oraz prowadziła eksperymentalną pracownię warsztatową. Od 2020 roku jest kuratorką Galerii Współczesnej Sztuki Sakralnej „ Dom Praczki” w Kielcach.
Dominika Janicka – Ukończyła architekturę na Politechnice Gdańskiej, gdzie zaliczona została do grona 16 najwybitniejszych jej absolwentów. W swojej działalności łączy pracę badawczą z praktyką projektową. Jest autorką idei Fair Building, która reprezentowała Polskę na 15. Biennale Architektury w Wenecji. Jej prace były pokazywane m.in. na Milan Design Week czy Biennale Designu w Lubljanie oraz pojawiły się m.in. w „New York Times” i „The Guardian”. Z sukcesem brała udział w konkursach architektonicznych i projektowych. Od 2012 roku prowadzi własną praktykę projektową. W 2014 roku dołączyła do zespołu projektantów Instytutu Dizajnu w Kielcach, gdzie prowadzi Pracownię Przestrzeni Publicznej. Od 2018 roku jest wykładowczynią na Wydziale Wzornictwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego
Publikacja: “Obiekty, które zostały biedronkami”, redakcja: Olga Grabiwoda, Dominika Janicka, wydawca: Instytut Dizajnu, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
Dom nie musi oznaczać własności: można go stworzyć na przykład w wynajmowanym mieszkaniu, a następnie rozciągać na klatkę, kamienicę, podwórko i całe sąsiedztwo. Dorota Kotas formuje domowość z tego, co nieważne: zaschniętych roślin na parapecie, worków ubrań znalezionych na strychu, staroci i osobliwości z lokalnego bazaru. Albo z rozmów podsłuchanych przez okno, na przystanku czy w barze mlecznym, z przypadkowych zdarzeń i obserwacji. Autorka „Pustostanów” opowiada o przedmiotach, które zbiera i nadaje im drugie życie, oraz o ścieżkach, którymi porusza się po mieście. Przestrzeń miejska postrzegana przez pryzmat tego, co ulotne, bezużyteczne i marginalne, jest zamieszkiwana nie tylko przez ludzi, lecz także zwierzęta i duchy – ślady po osobach, których już nie ma, choć pozostały ich rzeczy.
„To jest trochę takie podejście, że traktuję moją dzielnicę czy najbliższą okolicę jako takie przedłużenie mojego domu. Jest mi bardzo łatwo tak podchodzić do miasta i do miejsc, w których mieszkam. Zwłaszcza kiedy mieszkam na parterze i to miasto jakoś wlewa mi się do środka w takiej niezmienionej perspektywie i bardzo mało mnie dzieli od tego, co jest zewnętrzne z perspektywy mieszkania”.
Dorota Kotas – urodziła się w Garwolinie w roku 1994. Studiowała filologię polską, animację kultury w IKP oraz socjologię stosowaną i antropologię społeczną w ISNS na UW. Za swoją pierwszą książkę pt. Pustostany (2019), otrzymała Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii proza, Nagrodę Conrada i nominację do Nagrody im. W. Gombrowicza za najlepszy debiut. W kwietniu nakładem wydawnictwa Cyranka ukaże się jej druga książka pt. Cukry. Dorota Kotas mieszka w warszawskiej dzielnicy Wola ze swoją partnerką i zwierzętami.
Publikacja: Dorota Kotas “Pustostany”, Wydawnictwo Niebieska Studnia
Jak się zostaje miejskim aktywistą? Czy da się zostać nim w pojedynkę, bez zapisywania się do organizacji pozarządowych i bez eksperckiej wiedzy? Barbara Lewenstein przekonuje, że można zacząć od rzeczy małych: posadzenia kwiatków na podwórku, troski o roślinność na lokalnym skwerze, uporządkowania z sąsiadami placu przed blokiem. Wspólne działania z gronem bliskich osób są podstawą kapitału społecznego – relacji i znajomości, które można rozwijać w bardziej skomplikowanych przedsięwzięciach, takich jak inicjatywa lokalna czy budżet partycypacyjny. Oddolna aktywność mieszkańców i mieszkanek nie wymaga zakładania stowarzyszeń. Wprost przeciwnie, to na nieformalnych sieciach społecznych opierają się współczesne formy miejskich aktywizmów.
Barbara Lewenstein – dr hab. Pracuje w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Od lat zajmuje się problematyką społeczeństwa obywatelskiego, wspólnotowości i lokalności. Jest autorką ponad 60 prac naukowych z tego zakresu. W ostatnim okresie jej zainteresowania koncentrują się na kwestiach miejskich, w tym zwłaszcza na projektowaniu przestrzeni publicznych z udziałem mieszkańców. We współpracy Fundacją Batorego i Urzędem Miasta Warszawy kierowała projektem konsultacji społecznych wokół rewitalizacji Placu Narutowicza w Warszawie pod nazwą Ochocki Model Dialogu Obywatelskiego. Jest kierownikiem ścieżki specjalizacyjnej w ISNS UW „Socjourbanistyka” i „Współczesne miasta badania i działania”. W ostatnim okresie wraz ze współpracownikami wydała dwie publikacje poświęcone kwestiom miejskim. „Aktywzmy Miejskie” (Wydawnictwo Scholar) oraz „Wielkomiejskie wspólnoty. Trwałość i zmiana”, (Wydawnictwo ISNS UW). Obecnie także jest współorganizatorką, wraz z innymi pięcioma jednostkami naukowymi UW, nowego interdyscyplinarnego kierunku stadiów Studia Miejskie, gdzie jest wykładowcą i członkiem Rady Dydaktycznej. Obecnie od 5 lat pełni funkcję zastępcy dyrektora ds. naukowych ISNS.
Publikacja: Barbara Lewenstein, Agata Gójska i Ewa Zielińska (red. nauk.), Wydawnictwo Naukowe Scholar
Czy przez historię techno można opowiedzieć historię miasta? To pytanie wydaje się szczególnie zasadne w przypadku warszawskiej Woli, dzielnicy, w której w latach 90. można było usłyszeć techno w klubach takich jak Czarny Kot, Fugazi, Kotły, No Mercy, Piekarnia, Przestrzeń Graffenberga, Lokomotywa i Klatka. Mechaniczne brzmienie tej muzyki było inspirowane industrialną audiosferą i wpisało się w miejski styl życia, o czym opowiadają Radosław Tereszczuk i Karol Su/Ka. Losy imprez i klubów techno, lokalizowanych nieraz w opuszczonych, pofabrycznych miejscach, pozwalają prześledzić przemiany przestrzeni miejskiej związane z procesami gentryfikacji i komercjalizacji.
Radosław Tereszczuk – Z Ursynowa, obecnie Śródmieście. Poeta, muzyk, teoretyk i pionier sztuki opartej o technologie. Szara eminencja warszawskich parkietów. Od połowy lat 90 przetańczył niemal każdą imprezę w mieście. Pierwszy koncert zagrał w 1996. Wynalazca, ekspert i konsultant w obszarach takich jak informatyka, telekomunikacja, statystyka, uczenie maszynowe, genetyka i fizyka. Po godzinach rozwija projekt badawczy nowej klasy języków programowania opartej na autorskich odkryciach z zakresu matematyki grafów.
Karol Su/Ka – aktywny uczestnik i współanimator warszawskiej sceny acid house/rave w okresie 1991-94. Autor eksperymentalnych projektów elektronicznych Arkona [1995-2013], Escape From Warsaw [2013-2020] i elektro punkowego Street City Nomad [2006-2014]. Artysta malarz tworzący psychodeliczne post industrialne formy malarskie, jako jeden z pierwszych w kraju malujący fluorescencyjne obrazy. Aktywny w stołecznym undergroundzie od 1988 roku.
Publikacja: ”30 lat polskiej sceny techno” pod redakcją Radosława Tereszczuka, Łukasza Krajewskiego i Artura Wojtczaka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
W 1993 roku połowa z ponad 30 sex shopów działających w Warszawie mieściła się w pawilonach wzdłuż al. Jana Pawła II – było to największe skupisko tego rodzaju lokali w mieście, a być może w całej Polsce. Do dziś przetrwało tylko kilka z nich, ale przez wiele lat styk Woli i Śródmieścia mógł uchodzić za krajową stolicę pornografii. Sex shopy, wypożyczalnie kaset wideo i punkty z peep showem wypełniały lukę w edukacji seksualnej i dostarczały deficytowe towary, jak chociażby środki antykoncepcyjne. A sama pornografia kojarzyła się z Zachodem i nowoczesnością. Ewa Stusińska, autorka reportażu „Miła robótka. Polskie świerszczyki, harlekiny i porno z satelity”, opowiada o korzyściach płynących z widoczności treści erotycznych w przestrzeni publicznej i dlaczego warto bronić sex shopów w czasach, gdy pornografia dostępna jest przede wszystkim w internecie.
Ewa Stusińska – doktor nauk humanistycznych. Studiowała filologię polską i psychologię. Publikowała m.in. w „Dwutygodniku”, „Twórczości”, „Kulturze Liberalnej”, „Gazecie Wyborczej”. W 2018 roku ukazał się jej doktorat Dzieje grzechu. Dyskurs pornograficzny w polskiej prozie XX wieku. Miła robótka. Polskie świerszczyki, harlekiny i porno z satelity. Prowadzi stronę i fanpage porno-grafia.pl.
Publikacja: ”Miła robótka. Polskie świerszczyki, harlekiny i porno z satelity” Ewy Stusińskiej, Wydawnictwo Czarne
W dobie przemysłowego budownictwa wielopiętrowych bloków pomysł, że to przyszli mieszkańcy i mieszkanki mieliby wznosić własne domy, mógłby wydawać się nierzeczywisty. A jednak Walter Segal pokazał, że możliwe jest uspołecznione projektowanie i budowanie osiedli budynków jednorodzinnych. Osoby, które zastosowały metodę Segala, miały realny wpływ na kształt swoich domów, a dzięki wkładowi własnej pracy na budowie, ponosili względnie małe koszty. W dodatku wspólne doświadczenie spajało sąsiedzką społeczność. Zdaniem Mateusza Gierszona, autora książki „Metoda Segala. O wspólnotowym budownictwie mieszkaniowym”, idea wspólnotowego budownictwa nie odbiega od architektonicznego modernizmu, lecz przeciwnie, realizuje jego socjalne założenia. A do tego może być stosowana także współcześnie w Polsce.
Mateusz Gierszon – Absolwent Politechniki Krakowskiej, doktor inżynier architekt, współwłasciciel pracowni architektonicznej EMA Studio. Zajmuje się szeroko rozumianą ekologią w architekturze, zarówno w sensie ochrony zasobów i minimalizacji negatywnych wpływów budynku na otoczenie, jak i ekologii społecznej. Interesuje się partycypacją, samopomocą i rozwojem lokalnych społeczności dzięki procesowi budowy. Z tych powodów fascynują go technologie low-tech i DIY. Autor ksiązki “Metoda Segala. O wspólnotowym budownictwie mieszkaniowym”.
Publikacja: Mateusz Gierszon „Metoda Segala. O wspólnotowym budownictwie mieszkaniowym”, wydawnictwo Oficyna Bractwa Trojka
Architekturę modernizmu nieraz oskarżano o alienujący wpływ na życie człowieka. Jednak wsłuchanie się w audiosferę modernistycznych osiedli obala ten stereotyp. Budynki, ukształtowanie terenu, drzewa i inne rośliny są ze sobą zharmonizowane, a regularna forma modernistycznych brył wyznacza rytmy brzmieniowe. Miasto okazuje się wielkim instrumentem muzycznym, w którym ruch ludzi stanowi tylko jeden z wielu dźwięków. Marcin Dymiter przekonuje, że poprzez nasłuchiwanie i rejestrowanie krajobrazu dźwiękowego można odejść od antropocentrycznej wizji świata i rozpoznać relacje audialne między różnego rodzaju istotami i obiektami. Autor „Notatek z terenu” opowiada o nagraniach, które prowadził, o wtapianiu się w środowisko i dryfowaniu wraz z rytmami miasta.
Marcin Dymiter – muzyk, autor instalacji dźwiękowych, słuchowisk radiowych, muzyki do filmów i spektakli teatralnych, wystaw i przestrzeni publicznych. Producent muzyczny. Popularyzator wiedzy o współczesnych zjawiskach muzycznych i dźwiękowych. Ważnym polem jego zainteresowań jest krajobraz dźwiękowy (soundscape) i nagrania terenowe (field recording). Gra w projektach emiter, niski szum, ZEMITER oraz innych, efemerycznych formacjach. Wcześniej członek zespołów Ewa Braun, Mapa, Mordy. Jako niezależny kurator związany między innymi z festiwalami Wydźwięki/Resonances (Galeria El, Elbląg) i Control Room (Gdańsk). Wspólnie z Marcinem Barskim jest współtwórcą Instytutu Pejzażu Dźwiękowego oraz pomysłodawcą i kuratorem projektu „Polish Soundscapes”, pierwszej polskiej wystawy prezentującej zjawisko field recordingu. Autor cyklu nagrań „Field Notes”.
Publikacja: Marcin Dymiter „Notatki z terenu”, wydawnictwo Części Proste
Miasto jest tworzone nie tylko przez ludzi; nawet zdegradowana przyrodniczo przestrzeń zamieszkiwana jest przez rozliczne gatunki zwierząt, roślin i grzybów. Wiele z nich, jak rośliny synantropijne, wręcz upodobały sobie tereny zniszczone przez działalność przemysłową. Inne, zwane gatunkami stowarzyszonymi, jak psy i koty, żyją wraz z ludźmi w domach. Jeszcze inne, na przykład muszki czy pleśń na ścianie, choć też współzamieszkują z ludźmi, nie wzbudzają na ogół społecznej sympatii. Ze wszystkimi ludzie wchodzą w relacje, choćby trudne i konfliktowe. Mogą się też od nich sporo nauczyć – nawet od chwastów przerastających płyty chodnikowe. Dostrzeżenie różnorodności gatunków w mieście pomaga lepiej projektować przedmioty i przestrzenie – a czasem powstrzymać się od ich projektowania – niż z myślą wyłącznie o człowieku. Przekonuje o tym Agata Szydłowska, współautorka książki „ZOEpolis. Budując wspólnotę ludzko-nie-ludzką”.
Agata Szydłowska – kuratorka, badaczka, autorka książek. Absolwentka historii sztuki na UW, Szkoły Nauk Społecznych przy IFiS PAN, doktorka etnologii. Kierowniczka Katedry Historii i Teorii Designu na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie. Interesuje się społecznymi i politycznymi kontekstami dizajnu. Poprzez działania kuratorskie i refleksję humanistyczną bada projektowanie poza antropocentryzmem.
Publikacja: „ZOEpolis. Budując wspólnotę ludzko-nie-ludzką” pod redakcją Małgorzaty Gurowskiej, Moniki Rosińskiej i Agaty Szydłowskiej, wydawnictwo Fundacja Bęc Zmiana
Jakub Szczęsny – ur. w 1973 roku jest projektantem działającym na skraju architektury, sztuki i dizajnu. Jego projekt Domu Kereta trafił do stałej kolekcji MoMA w Nowym Jorku i na listę Iconic Houses. Wykładał gościnnie min. na GSAPP w Nowym Jorku, Bezalel w Jerozolimie, FAU w São Paulo i School of Form w Poznaniu. Uczy na studiach podyplomowych ASK na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Pisze felietony do Architektury i Biznes oraz Polityka Salon. Jest dyrektorem artystycznym marki domów gotowych FreeDOM. www.szcz.com.pl
Publikacja: „Witaj w świecie bez architektów”, wydawnictwo Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w ramach programu “Patriotyzm Jutra”
