loader image




„Żyć po ludzku to tworzyć i kochać z drugim człowiekiem. Tworzyć wspólny świat.”

Jacek Kuroń
















Mural Jacka Kuronia autorstwa Wilhelma Sasnala




Wolskie Centrum Kultury jest instytucją refleksyjną, realizującą projekty artystyczne, które podejmują ważne zagadnienia natury społecznej i obywatelskiej. W Centrum Edukacji Historycznej poprzez spotkania i debaty przypominamy postawy i poglądy, które kształtowały polski dyskurs społeczno-polityczny ostatnich 50 lat. Jedną z najważniejszych postaci, mających wpływ na kształt obecnej polityki i relacji społecznych był Jacek Kuroń. Mimo że od zawsze związany z Mieszkankami i Mieszkańcami Warszawy, nie mając żadnej znaczącej formy upamiętnienia swojego dorobku, wydaje się być poza ich świadomością. Wychodząc poza kontekst dzielnicowy, chcemy poprzez jedną z form sztuki współczesnej, upamiętnić polską myśl społeczną, która przejawia się w postawie, poglądach i ideach Jacka Kuronia.

Jedną z najważniejszych postaci, mających wpływ na kształt obecnej polityki i relacji społecznych był Jacek Kuroń. Mimo że od zawsze związany z Mieszkankami i Mieszkańcami Warszawy, nie mając żadnej znaczącej formy upamiętnienia swojego dorobku, wydaje się być poza ich świadomością. Wychodząc poza kontekst dzielnicowy, chcemy poprzez jedną z form sztuki współczesnej, upamiętnić polską myśl społeczną, która przejawia się w postawie, poglądach i ideach Jacka Kuronia.

Mural wydaje się być tą formą sztuki, która jest najbliżej społeczeństwa, a w jego odbiorze, między ludźmi a dziełem, nie staje żaden podmiot. Wilhelm Sasnal jako jeden z najbardziej uznanych na świecie polskich artystów XX i XXI wieku stał się niejako wyborem oczywistym. W swojej twórczości, tak bliskiej codzienności, rzeczom zwykłym i prostym, artysta często podejmuje trudne i ważkie tematy dotyczące polskiej tożsamości narodowej. Nieprzypadkowy jest też wybór lokalizacji. W CXIX Liceum Ogólnokształcącym im. Jacka Kuronia na ul. Złotej 58, myśl patrona jest wciąż żywa.




Odsłonięcie Muralu

26.06 / 19:00
ul. Złota 58
CXIX Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kuronia





















Jacek Kuroń


Jacek Jan Kuroń (ur. 3 marca 1934 we Lwowie, zm. 17 czerwca 2004 w Warszawie) – polski polityk, jeden z przywódców opozycji w okresie PRL, historyk, działacz tzw. czerwonego harcerstwa, współzałożyciel KOR, dwukrotny minister pracy i polityki socjalnej, w latach 1989–2001 poseł na Sejm X, I, II i III kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego. W młodości pracował jako instruktor w harcerstwie i należał do ZMP i PZPR, z których został usunięty za krytykę koncepcji ideowej związku. W 1964 roku wraz z Karolem Modzelewskim napisał “List otwarty do partii”. W liście tym skrytykował nową klasę rządzącą i biurokratyczną, za co został skazany na trzy lata więzienia. Po wydarzeniach marca 1968 został ponownie skazany, tym razem na trzy i pół roku za organizowanie strajków studenckich podczas wydarzeń marcowych. W 1976 roku stał się jednym ze współzałożycieli KORu, a w 1980 roku doradcą Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”. Internowany w stanie wojennym. Brał udział w Okrągłym Stole.

W latach 1989-1990 i 1992-1993 ministrem pracy i polityki społecznej. W wyborach w 1995 r. Kuroń kandydował na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i zajął trzecie miejsce. Jacek Kuroń był pomysłodawcą tzw. kuroniówek, czyli darmowych posiłków dla najbiedniejszych mieszkańców Warszawy, które wydawał osobiście jako minister pracy i polityki socjalnej. Z biegiem czasu termin "kuroniówka" stał się synonimem zasiłku dla bezrobotnych. Działalność Kuronia była doceniana nie tylko w Polsce, ale także w wielu innych krajach europejskich. W 1998 r. otrzymał polski Order Białego Orła, Francuski Legion Honorowy, Niemiecki Federalny Krzyż Zasługi, Ukraiński Order Jarosława Mądrego, Litewski Order Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina. Był też laureatem Orderu Uśmiechu. W 2000 roku Kuroń i jego żona Danuta założyli Wspólny Uniwersytet Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach.









Wilhelm Sasnal



Wilhelm Sasnal (ur. 1972 w Tarnowie). Malarz, rysownik, filmowiec i twórca komiksów. Od 1992 roku przez dwa lata studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, przeniósł się jednak na Wydział Malarstwa krakowskiej ASP, gdzie uzyskał dyplom w 1999 roku.

Twórczości artysty zostały poświęcone wystawy retrospektywne w Kistefos-Museet w Oslo, 2018, Whitechapel Gallery w Londynie, 2011/12; Haus Der Kunst w Monachium, 2012; K21 w Düsseldorfie, 2009; w warszawskiej Zachęcie, 2007; Van Abbemuseum w Eindhoven, 2006, Kunsthalle Zürich; 2003. Uczestniczył również w wielu wystawach solowych i zbiorowych m.in. w 31 Bienal de Sao Paolo, 2014; ‘55th Carnegie International’ w Carnegie Museum of Art w Pittsburghu, 2008; 5 Berlin Biennial of Contemporary Art w Berlinie, 2008; Museum of Modern Art w Nowym Jorku, 2007 i 2009; Museu de Arte Contemporânea de Serralves w Porto, 2006; Stedelijk Museum w Amsterdamie, 2006; Berkeley Art Museum w Berkeley, 2004; 26 Bienal de Sao Paolo, 2004; MUHKA w Antwerpii, 2003; Kunsthalle Basel w Bazylei, 2002.

Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach na całym świecie, m.in. w nowojorskich Museum of Modern Art i Solomon R. Guggenheim Museum, Tate Modern w Londynie, van Abbemuseum w Eindhoven, Fondation Beyeler w Bazylei oraz w warszawskich instytucjach takich jak Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Muzeum Narodowe, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki i Centrum Sztuki Współczesnej. W 2006 roku Wilhelm Sasnal dostał nagrodę im. Vincenta van Gogha przyznawaną przez Bonnefanten Museum w Maastricht

Równolegle z malarstwem Sasnal, od samego początku, rozwija drugi ważny nurt swojej twórczości jakim są filmy krótko- i pełnometrażowe. W ostatnich latach powstało pięć filmów pełnometrażowych: “Świniopas”, 2008 r; “Z daleka widok jest piękny”, 2011; “Aleksander”, 2013, “Huba”, 2013 i “Słońce, to słońce mnie oślepiło”, 2016. Ostatnie cztery filmy powstały we współpracy z jego żoną, Anką. “Z daleka widok jest piękny” zdobył główną nagrodę w konkursie Nowe Filmy Polskie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym T-Mobile Nowe Horyzonty w 2011 roku. Wszystkie filmy Wilhelma Sasnala powstają na taśmie filmowej 8 lub 16 mm.

Artysta mieszka i pracuje w Krakowie.














Wolskie Centrum Kultury, w ramach działalności Centrum Edukacji Historycznej, znane jest z podejmowania ważnych tematów społeczno-obywatelskich, wchodzenia w dyskurs z mieszkańcami, organizowania prelekcji i spotkań. Poprzez nasze działania przypominamy postawy i idee, które kształtowały polski dyskurs społeczno-polityczny ostatnich 50 lat. Tym razem zainicjowaliśmy powstanie muralu przywracającego pamięć o Jacku Kuroniu. Inicjatywa ta wydaje się ze wszech miar słuszna i zwłaszcza w kontekście czasów, w których brakuje autorytetów, cechy oraz idee jakie reprezentował Jacek Kuroń, jego przesłania i dążenia, mogą odpowiadać na zapotrzebowanie społeczne. Zapewne wielu artystów podjęłoby wezwanie zaprojektowania muralu Jacka Kuronia. Pytanie tylko, czy każdy potrafiłby z jednej strony precyzyjnie określić tę postać, a z drugiej zsyntetyzować jej prostotę oraz siłę wyrazu?
Z pewnością nie.

Dlatego, Bez tytułu (Jacek Kuroń) 2020, mural na ulicy Złotej 58 zaprojektował Wilhelm Sasnal. Jest on jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów. Jego prace cechuje szeroka perspektywa podejmowanych tematów, które dotykają zarówno rzeczywistości politycznej, medialnej jak i społecznej. Wątki te rozpościerają się od muzyki i kultury popularnej (odniesienia do Sonic Youth), po sekwencje historyczne (Mause Spiegelmana), polityczne oraz te dotyczące pamięci zbiorowej. Autor czerpie z otaczającej go rzeczywistości, której składową jest literatura, media, prasa czy uliczna codzienność. Bez tytułu (Jacek Kuroń) 2020 to największy, jeśli chodzi o skalę, mural tego twórcy, sankcjonujący też pozycję artysty jako „malarza historycznego”. Mural będący swoistym portretem – dyptykiem, przedstawia Jacka Kuronia, wielkiego społecznika, nie-pospolitej postaci zaangażowanej w życie społeczno-polityczne, jednego z wielkich humanistów powojennej Polski. W swoich niezwykle konsekwentnych przekonaniach, dążył do modelu polityki, w którym człowiek posiada możliwość samorealizacji, a energią życia społecznego byłyby szacunek i współpraca. Był wierny ideom a nie przynależnościom partyjnym. Kiedy system PRL-u nie sprostał tym oczekiwaniom, wystąpił przeciwko niemu. Kiedy kapitalizm i liberalna demokracja nie spełniły jego oczekiwań - spotkały się z krytyką. Skromność, a także otwartość połączona z wrażliwością społeczną Jacka Kuronia, wydaje się bliższa formie muralu niż wysokim cokołom pomników. Malowidło jako forma artystyczna w przestrzeni publicznej, o historii bliższej duchowi rewolucji, wydaje się być niezwykle adekwatnym sposobem do przywoływania pamięci o Jacku Kuroniu. Pierwsze z nich powstawały w krajach Ameryki Łacińskiej na początku XX wieku. Murale miały nieść głębokie przesłanie społeczne. Powstanie obrazów na murach poprzedzały liczne wizyty twórców w fabrykach i miejscach funkcjonowania społeczności, przyglądanie się robotnikom oraz innym grupom społecznym, podczas codziennych zajęć.

Powstały mural jest dyptykiem w charakterystycznym dla Wilhelma Sasnala stylu i formie. Artysta zaprojektował go z myślą o uczniach CXIX Liceum Ogólnokształcącego im. Jacka Kuronia oraz odbiorcach w przestrzeni publicznej ścisłego centrum Warszawy. Czarno – biały, ostentacyjnie surowy i sprowadzony do kontrastów. Twórca w części od ulicy Jana Pawła II skorzystał ze zdjęcia Tadeusza Zagoździńskiego i przeniósł na podstawie tej fotografii oraz przeskalował klasyczne ujęcie portretowe. W drugiej części muralu, od ulicy Złotej inspiracją dla artysty było znalezione przez niego inne ujęcie fotograficzne, które zostało wykonane w Sądzie Wojewódzkim dla m.st. Warszawy podczas aresztowania Jacka Kuronia w lipcu 1965 roku, którego konsekwencją był wyrok trzech lat pozbawienia wolności. Artysta dokonując przekładu tych zdjęć na monumentalną formę muralu, dokonał pewnej redukcji - skupił się na konkretnym fragmencie życia Jacka Kuronia. Zdaje się wybrzmiewać to bezkompromisowością, a także konsekwencją w walce o podstawowe ideały takie jak godność drugiego człowieka, czy sprawiedliwość społeczną. Relacje zachodzące pomiędzy częściami dyptyku budują złożony rys portretowy Jacka Kuronia.

Franciszek Orłowski,
Wolskie Centrum Kultury, Centrum Edukacji Historycznej



Inicjator i organizator wydarzenia: Wolskie Centrum Kultury
Pomysłodawcy: Mariusz Krasuski, Piotr Siegel, Franciszek Orłowski
Kurator: Franciszek Orłowski
Producent: Damian Kalita
Wsparcie merytoryczne: Kazimierz Wóycicki
Patronat Honorowy: Przewodnicząca Rady Miasta St. Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska
Partnerzy: Gazeta Wyborcza, Krytyka Polityczna,
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Fundacja Galerii Foksal,
CXIX Liceum Ogólnokształcące im. Jacka Kuronia, Urząd Dzielnicy Wola m. st. Warszawy

Realizację projektu wsparła Fundacja im. Stefana Batorego.